En aqueth moment eth Conselh Generau d’Aran siguec provedit des competéncies, en matèria de cultura, traspassades pera Generalitat. D’alavetz ençà, hè 17 ans, e tot e es grani cambis sociaus e economics, aguesta competéncia s’a mantengut intacta sense auer-se en cap moment renegociat eth traspàs economic, basa indiscutibla entà desvolopar-la e qu’entad aguest darrèr exercici a estat de 289.881’27 euros.
Comprenuda e admetuda era bona volontat d’aqueri prumèri ans, resulte donc evident qu’actuaument aguesta quantitat ei totaument insufisenta quan parlam que cau atier es besonhs deth nòste patrimòni, des nòsti musèus, dera nòsta lengua e dera promocion e difusion dera cultura en generau.
Er Aran deth sègle 21 sap qu’un país, ua societat, a de besonh indiscutiblement un desvolopament culturau potent e coerent; desvolopament qu’ath sòn temps ei basic entà arténher tanben un desvolopament sociau e economic integrau. E aguest ei eth camin qu’eth Govèrn deth Conselh Generau d’Aran a decidit seguir.
Eth Govèrn d’Aran vò convertir era cultura en element centrau deth bastiment der Aran des pròplèu ans, en tot èster fidèu as arraïcs d’aguest país que nèishen precisament dera sua identitat culturau. E entad açò Aran a de besonh un Govèrn fòrt, damb es recorsi sufisents entà poder desvolopar ua societat de progrès, collectiva, diferenciada e solidària ath madeish temps.
Un patrimòni que non a recebut inversions en lèu vint ans, e que ve coma es sues glèises romaniques son cada dia en pitjor estat de conservacion. Ua lengua que, tot e compdar damb amparament legau, demore encara eth supòrt reau e practic que l’ajude a subervíuer e a auançar. Creadors culturaus que non pòden recéber era ajuda que meriten…Es nòsti deficits son fòrça e importants, en tot arribar a dia d’aué a ua situacion insostenibla.
Eth nau mandat estatutari, damb eth reconeishement dera nòsta lengua coma oficiau en tota Catalonha, place ath Govèrn dera Generalitat en terren propici entà balhar responsa as besonhs culturaus e lingüistics deth nòste país. Pramor d’açò resulte inevitable hèr eth parallelisme: en aguesti moments Catalonha non pòt pas negar a Aran aquerò qu’era reclame der Estat Espanhòl.
Eth deute istoric ei clar, e tanben n’ei era volontat manifèsta dera Generalitat, coma administracion amiga e responsabla, de restituir-lo. Totun eth moment de qu’aguesta volontat sigue un hèt, e non sonque paraules, ja a arribat. Catalonha a ua oportunitat unica entà profitar era realitat aranesa coma un laboratòri de pròves qu’exemplifique eth sòn discors nacionau e demòstre qu’es concèptes “locau” e “globau”, non son pas incompatibles, se non que, ath contrari, son es bases d’ua societat coesionada.
Aran, part d’Occitània, que tant intimament restacada a estat damb Catalonha ath long deth temps, li demane ara un tracte just, en aunor as sègles d’istòria en comun e as madeishi desirs d’autogovèrn e de reconeishement identitari, entà que poigam bastir sinèrgies e complicitats qu’ajuden a conservar un patrimòni, ua cultura, qu’en definitiva, mos aperten a toti.